Trong thị trường ISO thì có hai tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến hiện nay là ISO 9001 và ISO 22000. Vậy những bộ tiêu chuẩn này có những nét gì khác nhau. Cùng chúng tôi đi tìm hiểu chúng bên cạnh những vấn đề bên dưới đây bạn nhé.
ISO 9001
nằm trong bộ tiêu chuẩn ISO 9000 về Hệ thống quản lý chất lượng và đóng vai trò
cốt lõi trong hệ thống này. Tiêu chuẩn ISO 9001 đề cập tới các yêu cầu dành cho
mọi tổ chức, doanh nghiệp để xây dựng được một hệ thống quản lý chất lượng đạt
chuẩn. Tính từ lần đầu ra mắt cho đến nay, ISO 9001 có tất cả 5 phiên bản tương
ứng với năm ban hành lần lượt là 1987, 1994, 2000, 2008 và 2015. Tại Việt Nam,
phiên bản mới nhất ISO 9001:2015 tương đương với TCVN 9001:2015 do Bộ Khoa học
và Công nghệ ban hành lấy việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng
yêu cầu của khách hàng là hàng đầu.
2. Tiêu chuẩn ISO 22000
Tiêu chuẩn
ISO 22000 là một tiêu chuẩn độc lập quy định các yêu cầu với Hệ thống quản lý
an toàn thực phẩm. Tiêu chuẩn ISO 22000 ra đời với mục đích giảm thiểu và ngăn
ngừa các vấn đề gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm và khuyến khích thực hành vệ
sinh tốt trong sản xuất, phân phối, bảo quản thực phẩm. Giống như các tiêu chuẩn
khác, ISO cũng cập nhật các phiên bản mới cho ISO 22000 để phù hợp với tình
hình thực tiễn. Cho tới nay, tiêu chuẩn ISO 22000 có tất cả 3 phiên bản là:
2005, 2007 và 2018. Tại Việt Nam, TCVN ISO 22000:2018 do Bộ Khoa học và Công
nghệ biên soạn có nội dung tương đương với phiên bản mới nhất là là tiêu chuẩn
ISO 22000:2018.
Điểm giống nhau giữ ISO 9001 và ISO 22000
1. Về nguồn gốc và phạm vi
thừa nhận
Tiêu chuẩn
ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đều do tổ chức ISO soạn thảo và được công nhận
trên phạm vi quốc tế.
2. Về cấu trúc cấp cao HLS
Tiêu chuẩn
ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đều được xây dựng theo cấu trúc cấp cao (HLS -
High Level Structure). Đây là cấu trúc được áp dụng cho tất cả các hệ thống quản
lý để giúp doanh nghiệp có thể triển khai tiêu chuẩn một cách dễ dàng hơn và
thuận tiện xây dựng tích hợp nhiều tiêu chuẩn trong một hệ thống nếu cần thiết.
Các nội dung của tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đều được thể hiện
qua 10 điều khoản chính. Trong đó, 3 điều khoản đầu mang tính chất giới thiệu
và tổng quan chung, 7 điều khoản còn lại mới là những yêu cầu cốt lõi dành cho
Hệ thống quản lý chất lượng (ISO 9001) và Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm
(ISO 22000). 10 điều khoản cụ thể như sau:
· 3. Chu trình PDCA
Về cơ sở
xây dựng, tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn tư vấn ISO 22000 được áp dụng dựa trên chu
trình PDCA. Giống như cấu trúc cấp cao HLS, chu trình PDCA cũng được sử dụng phổ
biến trong các hệ thống quản lý. PDCA bao gồm các quá trình lập kế hoạch, thực
hiện, kiểm tra và thay đổi được lặp đi lặp lại trong quản lý hướng tới cải tiến
hiệu quả. Đối chiếu với nội dung của tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO
22000, chu trình PDCA tương đương với 7 điều khoản từ điều 4 đến điều 10 của
hai bộ tiêu chuẩn. Từng giai đoạn được thể hiện cụ thể như sau:
·
P (Plan – Hoạch định) tương ứng với nội dung của điều khoản 4 đến điều
khoản 7 thực hiện nhiệm vụ thiết lập các mục tiêu của hệ thống, các quá trình
và nguồn lực cần thiết để đạt kết quả phù hợp với mục đích của tiêu chuẩn
·
D (Do – Thực hiện) tương ứng với điều khoản 8 trong của mỗi bộ tiêu chuẩn
là thực hiện những gì đã được hoạch định
·
C (Check – Kiểm tra) tương đương với nội dung của điều khoản 9 gồm các
hoạt động giám sát và đo lường (bao gồm cả phân tích, đánh giá) các quá trình
và sản phẩm đầu ra theo chính sách, mục tiêu, yêu cầu và báo cáo kết quả
·
A (Act – Hành động) tương ứng với điều khoản 10 là thực hiện các biện
pháp cải tiến kết quả hoạt động khi cần thiết
4. Tư duy
dựa trên rủi ro
Ngoài ra,
về phương pháp tiếp cận, tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đều lấy việc
xem xét rủi ro là cần thiết và quan trọng để doanh nghiệp có thể vừa dự báo được
nguy cơ vừa nắm bắt được cơ hội. Trên cơ sở đó giúp doanh nghiệp hạn chế tối đa
được những ảnh hưởng tiêu cực của các sự cố phát sinh tới hệ thống, hỗ trợ
doanh nghiệp tìm ra nguyên nhân gốc rễ và có các biện pháp xử lý kịp thời.
Điểm khác nhau giữa bộ tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 22000
1. Đối tượng áp dụng
Bên cạnh
những nét tương đồng thì tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 cũng có những
điểm khác biệt. Về đối tượng áp dụng, tiêu chuẩn ISO 9001 dành cho tất cả các
đơn vị, công ty, tổ chức trong mọi ngành nghề với mọi quy mô. Trong khi đó,
tiêu chuẩn ISO 22000 chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp, cơ sở tham gia trực tiếp
hoặc gián tiếp vào chuỗi cung ứng thực phẩm. Nói một cách khác, ISO 9001 có phạm
vi đối tượng rộng hơn ISO 22000. Đối tượng của ISO 22000 cũng có thể là đối tượng
của ISO 9001 nhưng đối tượng của ISO 9001 thì chưa chắc đã là đối tượng của ISO
22000.
2. Mục đích
Vì tiêu
chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đề cập tới 2 khía cạnh khác nhau là quản
lý chất lượng (ISO 9001) và quản lý an toàn thực phẩm (ISO 22000) nên mục đích
của 2 tiêu chuẩn cũng có sự khác biệt. Tiêu chuẩn ISO 9001 tập trung vào nâng
cao chất lượng để tạo ra các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng yêu cầu của khách hàng.
Trong khi đó, tiêu chuẩn ISO 22000 giúp doanh nghiệp kiểm soát các nguy cơ gây
mất vệ sinh an toàn thực phẩm trong mọi công đoạn sản xuất, kinh doanh.
3. Hồ sơ, tài liệu
Về hồ sơ
và tài liệu, nếu hồ sơ của ISO 9001 đề cập một cách tổng thể về các tài tiệu cần
thiết cho việc triển khai Hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001 thì phạm vi
hồ sơ của ISO 22000 cụ thể hơn và phải phù hợp với các nguyên tắc của HACCP để
quản lý hệ an toàn thực phẩm hiệu quả.
4. Nguyên tắc quản lý
Về nguyên
tắc quản lý, cả tiêu chuẩn ISO 9001 và tiêu chuẩn ISO 22000 đều đề cao 7 nguyên
tắc cơ bản bao gồm:
·
Hướng vào khách hàng
·
Sự lãnh đạo
·
Sự tham gia của mọi người
·
Tiếp cận theo quá trình
·
Cải tiến
·
Quyết định dựa trên bằng chứng
·
Quản lý mối quan hệ
Tuy
nhiên, tiêu chuẩn ISO 22000 bổ sung thêm 4 nguyên tắc khác là:
·
Trao đổi thông tin
·
Quản lý hệ thống
·
Các chương trình tiên quyết
·
Các nguyên tắc của tư vấn HACCP
0 nhận xét:
Đăng nhận xét